dr n. med. Agata Kubaszek-Kornatowska: W Finlandii jest to bardzo powszechny sport, a w\u0142a\u015bciwie forma rekreacji. Na bieg\u00f3wkach je\u017cd\u017c\u0105 wszyscy: dzieci, osoby starsze. W Kuopio, mie\u015bcie w \u015brodkowej Finlandii, gdzie mieszka\u0142am, przy wielu ulicach robione s\u0105 trasy biegowe i du\u017co ludzi na bieg\u00f3wkach doje\u017cd\u017ca do pracy. Bieg\u00f3wki s\u0105 najbardziej popularne, ale zim\u0105 Finowie je\u017cd\u017c\u0105 te\u017c na \u0142y\u017cwach i graj\u0105 w hokeja. Z kolei latem du\u017co os\u00f3b je\u017adzi na rowerze.<\/p>\n
Czy Finowie, w zwi\u0105zku z tym, \u017ce tak du\u017co si\u0119 ruszaj\u0105, s\u0105 zdrowsi od Polak\u00f3w?<\/strong><\/p>\n Umieralno\u015b\u0107 w Polsce z przyczyn sercowo-naczyniowych jest wy\u017csza ni\u017c w Finlandii. Mniejsza aktywno\u015b\u0107 fizyczna, opr\u00f3cz z\u0142ej diety, jest jednym z czynnik\u00f3w ryzyka. Natomiast Finowie lata temu te\u017c mieli bardzo wysok\u0105 umieralno\u015b\u0107 na choroby sercowo-naczyniowe. Wprowadzono wtedy, w latach siedemdziesi\u0105tych, program redukcji czynnik\u00f3w ryzyka za pomoc\u0105 odg\u00f3rnie narzuconych zmian w diecie: w restauracjach w cenie ka\u017cdego posi\u0142ku musi by\u0107 sa\u0142atka. W ten spos\u00f3b Finowie bardzo zwi\u0119kszyli spo\u017cycie warzyw, a zmniejszyli spo\u017cycie t\u0142uszcz\u00f3w \u2013 w tym cholesterolu.<\/p>\n Czy fi\u0144scy naukowcy badali wp\u0142yw bieg\u00f3wek na zdrowie?<\/strong><\/p>\n Oczywi\u015bcie! Finowie w swoich badaniach obserwowali dosy\u0107 du\u017ce grupy os\u00f3b biegaj\u0105cych na nartach i por\u00f3wnywali je z populacj\u0105 og\u00f3ln\u0105. Stwierdzono, \u017ce w\u015br\u00f3d je\u017cd\u017c\u0105cych na bieg\u00f3wkach jest zdecydowanie mniejsze ryzyko zgonu z powodu zawa\u0142u serca i udaru. Natomiast wyczynowe uprawianie tego sportu mo\u017ce wi\u0105za\u0107 si\u0119 ze zwi\u0119kszeniem ryzyka.<\/p>\n Dlaczego?<\/strong><\/p>\n Sport wyczynowy mo\u017ce zwi\u0119ksza\u0107 ryzyko pojawienia si\u0119 pewnych arytmii, w tym migotania przedsionk\u00f3w. Dla narciarstwa biegowego stwierdzono, \u017ce takie ryzyko pojawia si\u0119, je\u015bli kto\u015b biega powy\u017cej 30 godzin tygodniowo. Migotanie przedsionk\u00f3w nie wp\u0142ywa wtedy na prze\u017cycie, ale tak\u0105 arytmi\u0119 trzeba leczy\u0107. Dlatego je\u015bli kto\u015b chce trenowa\u0107 naprawd\u0119 bardzo du\u017co, musi si\u0119 z tym liczy\u0107. Z kolei podczas zawod\u00f3w pod wp\u0142ywem stresu mog\u0105 wyst\u0105pi\u0107 inne, bezpo\u015brednio gro\u017ane arytmie.<\/p>\n Ciekawe podsumowanie bada\u0144 narciarzy biegowych przeprowadzi\u0142 w 2019 r. doktor Laukkanen z Instytutu Zdrowia Publicznego na Uniwersytecie Wschodniej Finlandii w Kuopio. W badaniu, w kt\u00f3rym wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 2613 fi\u0144skich atlet\u00f3w, analizowano r\u00f3\u017cne sporty, m.in. narciarstwo biegowe, hokej, koszyk\u00f3wk\u0119, boks, wrestling czy podnoszenie ci\u0119\u017car\u00f3w. Okaza\u0142o si\u0119, \u017ce najni\u017csza \u015bmiertelno\u015b\u0107 jest u sportowc\u00f3w, kt\u00f3rzy trenuj\u0105 narciarstwo biegowe i biegi d\u0142ugodystansowe. Narciarze mieli a\u017c 30% zmniejszone ryzyko wzgl\u0119dne zgon\u00f3w z wszystkich przyczyn. Dzieje si\u0119 tak dlatego, \u017ce jest to sport anga\u017cuj\u0105cy du\u017ce partie mi\u0119\u015bniowe, a r\u00f3wnocze\u015bnie niegeneruj\u0105cy du\u017cych obci\u0105\u017ce\u0144.<\/p>\n Wr\u00f3\u0107my do amator\u00f3w. Wiele os\u00f3b, zw\u0142aszcza pocz\u0105tkuj\u0105cych i starszych, nie biega na nartach, tylko na nich chodzi. Czy taki zwyk\u0142y spacer na bieg\u00f3wkach ma w og\u00f3le jakie\u015b znaczenie zdrowotne?<\/strong><\/p>\n W 2020 roku Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne opublikowa\u0142o zalecenia kardiologiczne dotycz\u0105ce aktywno\u015bci fizycznej. Podkre\u015blono w nich, \u017ce dla zachowania zdrowia istotny jest regularny wysi\u0142ek fizyczny na umiarkowanym poziomie i to minimum 150-300 minut tygodniowo, czyli przyk\u0142adowo 30 minut dziennie albo wysi\u0142ek o du\u017cej intensywno\u015bci \u2013 przynajmniej 75-150 minut tygodniowo. Zatem r\u00f3\u017cny poziom wysi\u0142ku przynosi podobn\u0105 korzy\u015b\u0107, bo liczy si\u0119 te\u017c czas przeznaczony na aktywno\u015b\u0107.<\/p>\n Narciarstwo biegowe klasyfikowane jest jako wysi\u0142ek wytrzyma\u0142o\u015bciowy o wysokiej intensywno\u015bci. Je\u015bli zrobimy sobie spacer na nartach, b\u0119dzie to aktywno\u015b\u0107 umiarkowana i to te\u017c pomo\u017ce nam zachowa\u0107 zdrowie. Tylko pochod\u017amy na tych nartach troch\u0119 d\u0142u\u017cej.<\/p>\n Zreszt\u0105 ka\u017cda aktywno\u015b\u0107 fizyczna jest dla nas korzystna, nawet na poziomie jeszcze ni\u017cszym ni\u017c umiarkowany. My\u015bl\u0119 tu o osobach ze schorzeniami kardiologicznymi, np. niewydolno\u015bci\u0105 serca, kt\u00f3re nie mog\u0105 dochodzi\u0107 do pewnego poziomu wysi\u0142ku i im zalecamy lekki wysi\u0142ek fizyczny.<\/p>\n Przed jakimi chorobami kardiologicznymi bieg\u00f3wki mog\u0105 nas uchroni\u0107?<\/strong><\/p>\n Ruch na bieg\u00f3wkach daje mn\u00f3stwo korzy\u015bci. Przede wszystkim zmniejsza ryzyko sercowo-naczyniowe. Co to oznacza? Spada ryzyko wyst\u0105pienia zawa\u0142u serca i udaru m\u00f3zgu, czyli tak naprawd\u0119 uprawianie sportu takiego jak narty biegowe wyd\u0142u\u017ca nam \u017cycie.<\/p>\n Bieg\u00f3wki zdecydowanie zmniejszaj\u0105 wyst\u0119powanie nadci\u015bnienia t\u0119tniczego, kt\u00f3re jest uznawane za przyczyn\u0119 du\u017cego odsetka zgon\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie w wyniku powik\u0142a\u0144, np. udaru m\u00f3zgu. Uprawianie narciarstwa chroni nas przed oty\u0142o\u015bci\u0105 oraz przed rozwojem cukrzycy typu 2, kt\u00f3re s\u0105 cz\u0119stymi chorobami cywilizacyjnymi. A przez to, \u017ce chroni przed tym wszystkim, to zapobiega pojawianiu si\u0119 choroby wie\u0144cowej w ka\u017cdej jej postaci oraz poprawia funkcj\u0119 naczy\u0144.<\/p>\n Zdarza si\u0119, zw\u0142aszcza na pocz\u0105tku sezonu, \u017ce idziemy na bieg\u00f3wki, zaczynamy intensywnie biec i zaczyna nas piec w klatce piersiowej. O czym to \u015bwiadczy i co mo\u017cemy wtedy zrobi\u0107?<\/strong><\/p>\n Je\u015bli podczas wysi\u0142ku zaczniemy co\u015b odczuwa\u0107 w klatce piersiowej, zw\u0142aszcza je\u015bli b\u0119dzie to b\u00f3l o charakterze ucisku, zawsze nale\u017cy si\u0119 zatrzyma\u0107. Je\u015bli po odpoczynku b\u00f3l minie, to spokojnym tempem, wolniejszym ni\u017c to, przy kt\u00f3rym pojawi\u0142 si\u0119 b\u00f3l, mo\u017cemy wr\u00f3ci\u0107 do aktywno\u015bci. Po powrocie do domu um\u00f3wmy si\u0119 na wizyt\u0119 u lekarza, gdy\u017c b\u00f3l w klatce piersiowej podczas wysi\u0142ku mo\u017ce by\u0107 pierwszym sygna\u0142em choroby wie\u0144cowej.<\/p>\n Natomiast je\u015bli b\u00f3l w klatce piersiowej nie przechodzi po odpoczynku albo jest to b\u00f3l spoczynkowy, ma charakter ucisku, towarzyszy mu l\u0119k czy duszno\u015b\u0107, zawsze wymaga to natychmiastowej pomocy lekarskiej, bo mo\u017ce \u015bwiadczy\u0107 o niestabilnej chorobie wie\u0144cowej lub o jej innej gro\u017anej postaci.<\/p>\n Na jakie jeszcze sygna\u0142y powinni\u015bmy zwraca\u0107 uwag\u0119?<\/strong><\/p>\n Je\u015bli wydaje si\u0119 nam, \u017ce si\u0119 nieadekwatnie szybko m\u0119czymy. Mo\u017ce to wynika\u0107 z niewytrenowania, ale mo\u017ce te\u017c by\u0107 sygna\u0142em choroby serca. Diagnostyki wymaga te\u017c omdlenie podczas wysi\u0142ku. Generalnie obecnie zaleca si\u0119, \u017ceby osoby po 35 roku \u017cycia skontrolowa\u0142y si\u0119 przed wykonywaniem intensywnego wysi\u0142ku. Podczas badania lekarskiego mo\u017cemy wiele wykry\u0107 i odpowiednio zadzia\u0142a\u0107, by pacjent dalej m\u00f3g\u0142 czerpa\u0107 korzy\u015b\u0107 z biegania na nartach. Chodzi o to, \u017ceby robi\u0107 to bezpiecznie. Sporty wytrzyma\u0142o\u015bciowe zmniejszaj\u0105 ryzyko rozwini\u0119cia nadci\u015bnienia t\u0119tniczego, ale bieganie na nartach ze \u017ale kontrolowanym nadci\u015bnieniem t\u0119tniczym jest niekorzystne. Dlatego tak wa\u017cne jest to, by wiedzie\u0107, jakie mamy ci\u015bnienie t\u0119tnicze.<\/p>\n Je\u015bli jeste\u015bmy ju\u017c po 35 roku \u017cycia, albo chcemy bardziej intensywnie trenowa\u0107, to jakie badania profilaktyczne warto zrobi\u0107?<\/strong><\/p>\n Ka\u017cda osoba powinna mie\u0107 przeprowadzon\u0105 indywidualn\u0105 ocen\u0119 ryzyka sercowo-naczyniowego. Robimy wtedy spoczynkowe EKG, sprawdzamy ci\u015bnienie t\u0119tnicze, cz\u0119sto wykonujemy te\u017c badanie krwi, w kt\u00f3rym sprawdzamy morfologi\u0119, elektrolity, funkcje tarczycy i lipidogram u os\u00f3b po 35 roku \u017cycia. Je\u015bli w badaniu EKG wyjd\u0105 nieprawid\u0142owo\u015bci, wymaga to dalszej diagnostyki kardiologicznej; najcz\u0119\u015bciej kolejnym krokiem jest wykonanie echa serca. Gdy wykryjemy co\u015b niepokoj\u0105cego, to przed rozpocz\u0119ciem takich sporych wysi\u0142k\u00f3w trzeba to skorygowa\u0107.<\/p>\n Kilka lat temu, w szczytowej formie, zachorowa\u0142am. Dwa tygodnie przed Biegiem Piast\u00f3w sko\u0144czy\u0142am bra\u0107 antybiotyk. I cho\u0107 bieg\u0142o si\u0119 mi \u015bwietnie, po zawodach pojawi\u0142y si\u0119 problemy z sercem. Jak mo\u017cemy przygotowa\u0107 serce na du\u017cy wysi\u0142ek, z kt\u00f3rym zazwyczaj wi\u0105\u017ce si\u0119 start w zawodach?<\/strong><\/p>\n Je\u015bli jeste\u015bmy wytrenowani, nic si\u0119 nam nie dzieje i nie mamy rozpoznanej \u017cadnej choroby strukturalnej ani elektrycznej serca, to jak najbardziej mo\u017cemy bra\u0107 udzia\u0142 w zawodach. Natomiast trzeba pami\u0119ta\u0107, \u017ce rywalizacja powoduje dodatkowy stres i zwi\u0119kszenie poziomu adrenaliny, a to mo\u017ce poci\u0105gn\u0105\u0107 za sob\u0105 ryzyko pojawienia si\u0119 niedokrwienia b\u0105d\u017a arytmii.<\/p>\n To, co pani m\u00f3wi o infekcjach, jest bardzo wa\u017cne. S\u0105 te\u017c takie choroby jak zapalenie mi\u0119\u015bnia sercowego czy zapalenie osierdzia, kt\u00f3re wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 z bezwzgl\u0119dnym zakazem uprawiania sportu. Najcz\u0119\u015bciej tacy pacjenci nawet przez 6 miesi\u0119cy nie mog\u0105 trenowa\u0107 i powr\u00f3t do aktywno\u015bci fizycznej jest mo\u017cliwy dopiero wtedy, gdy nie ma \u017cadnych objaw\u00f3w i s\u0105 prawid\u0142owe wyniki bada\u0144 krwi (markery zapalne i markery uszkodzenia mi\u0119\u015bnia sercowego, czyli troponina). Je\u015bli mamy w\u0105tpliwo\u015b\u0107, czy infekcja nie odbi\u0142a si\u0119 na naszym sercu, powinni\u015bmy si\u0119 skonsultowa\u0107 si\u0119 z kardiologiem i zrobi\u0107 przynajmniej EKG i badania krwi.<\/p>\n Chyba w tym roku szczeg\u00f3lnie warto by\u0142oby to zrobi\u0107 w zwi\u0105zku z COVID-19?<\/strong><\/p>\n Zdecydowanie tak. Je\u015bli kto\u015b przeby\u0142 COVID-19 i cokolwiek go niepokoi, ma duszno\u015b\u0107 lub dolegliwo\u015bci w klatce piersiowej, koniecznie powinien zrobi\u0107 badania przed powrotem do pe\u0142nej aktywno\u015bci fizycznej.<\/p>\n Czy s\u0105 jakie\u015b kardiologiczne przeciwwskazania do biegania na nartach?<\/strong><\/p>\n Zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 os\u00f3b nie ma \u017cadnych przeciwwskaza\u0144 do uprawiania narciarstwa biegowego. Natomiast je\u015bli kto\u015b do tej pory prowadzi\u0142 siedz\u0105cy ryb \u017cycia, mia\u0142 nisk\u0105 aktywno\u015b\u0107 fizyczn\u0105 lub nie uprawia\u0142 \u017cadnych innych sport\u00f3w \u2013 szczeg\u00f3lnie je\u015bli ma ju\u017c sko\u0144czony 35. rok \u017cycia \u2013 warto uda\u0107 si\u0119 najpierw na wizyt\u0119 do kardiologa w celu oceny tzw. ryzyka sercowo-naczyniowego.<\/p>\n Lekarz wykona EKG, zmierzy ci\u015bnienie t\u0119tnicze krwi, zada szereg pyta\u0144, m.in. czy taka osoba pali, czy w rodzinie by\u0142y choroby serca. Je\u015bli uzna za zasadne, zleci dodatkowe badania, np. st\u0119\u017cenie cholesterolu i glukozy. Po takich badaniach z regu\u0142y mo\u017cemy zdecydowa\u0107, czy kto\u015b mo\u017ce od razu uprawia\u0107 sport, czy te\u017c musi si\u0119 do tego bardziej przygotowa\u0107 b\u0105d\u017a ma przeciwwskazania.<\/p>\n Przeciwwskazaniem do biegania na nartach mog\u0105 by\u0107 choroby aorty, szczeg\u00f3lnie w pewnych zespo\u0142ach genetycznych i niekt\u00f3re choroby elektryczne serca czy kardiomiopatie zwi\u0105zane z wyzwalaniem arytmii podczas wysi\u0142ku. Osoby z niewydolno\u015bci\u0105 serca, kt\u00f3re maj\u0105 wszczepione urz\u0105dzenia takie jak ICD, musz\u0105 zawsze indywidualnie z lekarzem ustali\u0107, do jakiej intensywno\u015bci \u0107wicze\u0144 mog\u0105 doj\u015b\u0107.<\/p>\n Kardiolog i internista. Pracuje w Narodowym Instytucie Kardiologii w Izbie Przyj\u0119\u0107 i Oddziale Szybkiej Diagnostyki. W okresie studi\u00f3w medycznych przebywa\u0142a na stypendium Socrates-Erasmus w Finlandii w Kuopio, gdzie potem obroni\u0142a doktorat z genetyki cukrzycy typu 2. W 2008 r. stypendystka programu Fundacji tygodnika POLITYKA \u201eZosta\u0144cie z nami!” oraz laureatka programu START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Prywatnie mama dw\u00f3jki dzieci, wielbicielka ps\u00f3w i dobrego kina, lubi aktywn\u0105 turystyk\u0119 i prawdziwe pory roku, a martwi j\u0105 globalne ocieplenie klimatu. Pierwsze kroki na bieg\u00f3wkach stawia\u0142a w Finlandii, gdzie po pocz\u0105tkowej frustracji gdy wyprzedza\u0142y j\u0105 starsze panie, w ko\u0144cu dor\u00f3wna\u0142a fi\u0144skim przyjacio\u0142om.<\/p>\n Jak bieg\u00f3wki wp\u0142ywaj\u0105 na uk\u0142ad sercowo-naczyniowy? Czy jest r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy spacerowaniem na nartach a intensywnym biegiem? Co powinno nas zaniepokoi\u0107 i dlaczego po 35 roku \u017cycia biegacze powinni skontrolowa\u0107 swoje serce? W kolejnej cz\u0119\u015bci cyklu \u201eBieg\u00f3wki na zdrowie” rozmawiamy z kardiolog dr n. med. Agat\u0105 Kubaszek-Kornatowsk\u0105, kt\u00f3ra zalety bieg\u00f3wek odkry\u0142a w Finlandii.<\/p>\n","protected":false},"author":15,"featured_media":9236,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_acf_changed":false,"footnotes":""},"categories":[9],"tags":[2046,207,2039,2045,2044,1199,1045,2036],"class_list":["post-2071","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-z-zycia","tag-artymia","tag-biegowki","tag-biegowki-na-zdrowie","tag-choroby-serca","tag-kardiolog","tag-lekarz","tag-narciarstwo-biegowe","tag-wplyw-na-zdrowie"],"acf":[],"yoast_head":"\n![\"Agata](\"https:\/\/nabiegowkach.pl\/wp-content\/uploads\/2021\/01\/Agata-Kubaszek.jpg\")
Dr n. med. Agata Kubaszek-Kornatowska<\/h3>\n