{"id":845,"date":"2014-03-05T03:30:26","date_gmt":"2014-03-05T02:30:26","guid":{"rendered":"https:\/\/nabiegowkach.pl\/blog\/vasaloppet-90-lat-tradycji-tysiace-anegdotek-845\/"},"modified":"2014-03-05T03:30:26","modified_gmt":"2014-03-05T02:30:26","slug":"vasaloppet-90-lat-tradycji-tysiace-anegdotek","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/nabiegowkach.pl\/vasaloppet-90-lat-tradycji-tysiace-anegdotek-845\/","title":{"rendered":"Vasaloppet: 90 lat tradycji, tysi\u0105ce anegdotek"},"content":{"rendered":"
Przez 90 lat budowania legendy Biegu Waz\u00f3w na jego trasach dzia\u0142y si\u0119 rzeczy r\u00f3\u017cne. Od Gustava Erikssona, przez Ernsta Alma, a\u017c po Johna Kristana Dahla narciarze tworzyli histori\u0119 godn\u0105 osobnej ksi\u0105\u017cki. Wszystkich historii opisa\u0107 nie spos\u00f3b, ale jest kilka takich, kt\u00f3re szczeg\u00f3lnie zas\u0142uguj\u0105 na uwag\u0119.<\/p>\n
Pisa\u0107 o Biegu Waz\u00f3w to jak pisa\u0107 o finale pi\u0142karskich Mistrzostw \u015awiata. Albo w og\u00f3le o Igrzyskach Olimpijskich. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 pr\u00f3b por\u00f3wnania Waz\u00f3w do wydarze\u0144 w innych dyscyplinach sportu ko\u0144czy si\u0119 fiaskiem. Bo czy to Tour de France? Nie \u2013 biegnie si\u0119 bez podzia\u0142u na etapy. Czy to olimpijski wy\u015bcig narciarski na 50 kilometr\u00f3w? Te\u017c nie, bo dystans z S\u00e4len do Mory jest o 80% d\u0142u\u017cszy. Jedyne, co przychodzi na my\u015bl, to s\u0142ynny holenderski maraton panczenowy Elfstedentocht. Prawie dwie\u015bcie kilometr\u00f3w po zamarzni\u0119tych kana\u0142ach i nies\u0142ychane 15 tys. os\u00f3b na starcie. Tak\u017ce marka, tak\u017ce wydarzenie i wieczna chwa\u0142a dla zwyci\u0119zc\u00f3w. Ale chwileczk\u0119 \u2013 czy w Skandynawii te\u017c nie biega tylu zawodnik\u00f3w? Podczas gdy w prowincji Dalarna \u015bniegu zabrak\u0142o tylko trzy razy, lodu w kr\u00f3lestwie Niderland\u00f3w wystarczy\u0142o raptem na pi\u0119tna\u015bcie edycji. Szwedzka impreza to rzecz bez precedensu. Doskona\u0142a jak muzyka Mozarta.<\/p>\n
Wszystko zacz\u0119\u0142o si\u0119 du\u017co wcze\u015bniej, ni\u017c w inauguruj\u0105cym pi\u0119kn\u0105 histori\u0119 roku 1922. Prawd\u0119 m\u00f3wi\u0105c, dziewi\u0119\u0107dziesi\u0119ciolecie Biegu Wazy (tak poprawnie brzmi t\u0142umaczenie) r\u00f3wnie dobrze obchodzi\u0107 mogli w niewyobra\u017calnym dla przeci\u0119tnego narciarza 1610. Wprawny matematyk obliczy, \u017ce narodowa legenda przenosi nas w czasy Unii Kalmarskiej. Du\u0144ski kr\u00f3l Christian II niezbyt skutecznie panowa\u0142 nad terenami spod znaku \u017c\u00f3\u0142tego krzy\u017ca. Wi\u0119ziony przez niego Gustav Eriksson, podczas wyzwole\u0144czej w\u0119dr\u00f3wki na p\u00f3\u0142noc kraju, nieskutecznie namawia\u0142 ch\u0142op\u00f3w do powstania. Dopiero w po\u0142o\u017conej nad jeziorem Siljan Morze, podczas spektakularnego przem\u00f3wienia, przekona\u0142 rodak\u00f3w o swojej s\u0142uszno\u015bci. Niestety, lub stety dla przysz\u0142o\u015bci narciarstwa biegowego, nie sta\u0142o si\u0119 to od razu. Ludno\u015b\u0107 powiedzia\u0142a Erikssonowi, \u017ce decyzj\u0119 podejm\u0105 Rady Gmin. Te odpowiedzie\u0107 ju\u017c nie zd\u0105\u017cy\u0142y. Kiedy do miasta zbli\u017ca\u0142y si\u0119 wojska Christiana II, przysz\u0142y bohater by\u0142 ju\u017c w drodze do Norwegii. Radni z przera\u017ceniem s\u0142uchali, jakich zniszcze\u0144 dokonuje w Sztokholmie du\u0144ski tyran – szybko po\u017ca\u0142owano, i\u017c od razu nie obdarzono Gustava zaufaniem. Lars Jakobsson i Engelbrekt Jonsson jako najlepsi narciarze oddelegowani zostali do po\u015bcigu za uciekinierem. Dogoniony pod S\u00e4len zosta\u0142 przekonany do powrotu i poprowadzenia ch\u0142op\u00f3w w wielkim powstaniu. Po jego sukcesie Gustav Vasa zosta\u0142 wybrany kr\u00f3lem, a historyczny dzie\u0144 6 czerwca og\u0142oszono \u015bwi\u0119tem narodowym.<\/p>\n
\u201e\u015aladami ojc\u00f3w dla zwyci\u0119stw w przysz\u0142o\u015bci” \u2013 brzmi motto, kt\u00f3re dumnie prezentowane jest na mecie. Takim samym zdaniem okraszony jest r\u00f3wnie\u017c wieniec, o kt\u00f3ry rokrocznie walczy prawie 16 tys. zapalonych narciarzy. Wi\u0119cej si\u0119 w S\u00e4len nie pomie\u015bci, cho\u0107 pr\u0119dzej lub p\u00f3\u017aniej organizatorzy znajd\u0105 zapewne dodatkow\u0105 przestrze\u0144. Dlaczego mieliby si\u0119 na to sili\u0107? Dobry argument dali im ch\u0119tni tu\u017c po 89. edycji wy\u015bcigu. Pakiety startowe na jubileuszow\u0105 rozgrywk\u0119 rozesz\u0142y si\u0119 w… 11 minut.<\/p>\n
<\/p>\n
D\u0142ugo przymierzano si\u0119 do upami\u0119tnienia wyczynu Gustava Erikssona. Na pierwszy Bieg Wazy lokalne ko\u0142o sportowe zaprosi\u0142o amator\u00f3w w 1922 roku \u2013 400 lat po prze\u0142omowej wojnie. R\u00f3\u017cne informacje pojawiaj\u0105 si\u0119 w \u017ar\u00f3d\u0142ach, je\u015bli chodzi o dok\u0142adn\u0105 liczb\u0119 uczestnik\u00f3w. M\u00f3wi si\u0119, \u017ce na listach startowych biegu widnia\u0142o 136 lub 139 nazwisk, a met\u0119 osi\u0105gn\u0119\u0142o ok. 119. Ilu by ich naprawd\u0119 nie by\u0142o, pewne jest, \u017ce znalaz\u0142 si\u0119 w\u015br\u00f3d nich nadal aktualny (!) najm\u0142odszy jego triumfator. Ernst Alm, w wieku 22 lat upora\u0142 si\u0119 z p\u00f3\u0142nocnymi \u015bniegami w siedem i p\u00f3\u0142 godziny. Tego rekordu Alm niestety nie utrzyma\u0142. Od 2012. miano najszybszego Wazy nosi J\u00f6rgen Brink. Powr\u00f3t na pomoc walecznym ch\u0142opom zaj\u0105\u0142 mu raptem 3 godziny, 38 minut i 41 sekund.<\/p>\n
Br\u0105zowy medalista M\u015a z 2003 roku przez lini\u0119 mety przebieg\u0142 w samotno\u015bci, ale byli ju\u017c tacy, kt\u00f3rzy w ge\u015bcie solidarno\u015bci z rywalem czekali na swoich konkurent\u00f3w. Po raz pierwszy spr\u00f3bowali tego w 1928 Sven Utterstr\u00f6m i Per-Erik Hedlund. Dwaj najlepsi przyjaciele pokazali si\u0119 s\u0119dziom jednocze\u015bnie, jednak ci nie zaakceptowali nowatorskiej idei. Chocia\u017c za zwyci\u0119zc\u0119 uznano drugiego z zawodnik\u00f3w, odm\u00f3wi\u0142 on nagrody i w prote\u015bcie zwr\u00f3ci\u0142 j\u0105 z powrotem do jury. Analogicznych sztuk pr\u00f3bowano jeszcze trzykrotnie, ale dopiero sze\u015b\u0107dziesi\u0105t lat po pierwszym takim incydencie oceniaj\u0105cy poznali si\u0119 na przyja\u017ani i dobrej zabawie. Bracia \u00d6rjan i Anders Blomquistowie, z \u201ekranskulla”, czyli tzw. \u201epani\u0105 od wie\u0144c\u00f3w” na barkach, razem zapisali si\u0119 na kartach historii.<\/p>\n
Przez 90 lat trwania Biegu Waz\u00f3w nazbiera\u0142o si\u0119 wiele takich narciarskich anegdotek. Cho\u0107 cz\u0119\u015b\u0107 z nich opisano na stronie imprezy, cz\u0119\u015b\u0107 wci\u0105\u017c kr\u0105\u017cy frywolnie w r\u00f3\u017cnych zakamarkach internetu. Jedn\u0105 z nich jest opisany na jednym z blog\u00f3w fakt udzia\u0142u \u00f3wczesnego w\u0142adcy Szwecji. Karol XVI Gustaw, pod nazwiskiem Carl Bernadotte, stan\u0105\u0142 do walki na kije w 1977 roku. To jedyny przypadek upami\u0119tnienia Erikssona przez kt\u00f3rego\u015b z nast\u0119pc\u00f3w. W\u0142adca mia\u0142 zapewne wiele argument\u00f3w, kt\u00f3re sk\u0142oni\u0142y go do zg\u0142oszenia si\u0119 do biegu. Dla niego samego, jak i tysi\u0119cy innych kandydat\u00f3w, jednym ze smaczniejszych plus\u00f3w \u015bcigania si\u0119 po terenach Dalarny jest serwowana tam od 1958 roku zupa jagodowa. Przez lata zdoby\u0142a ona tak\u0105 renom\u0119, \u017ce przez ca\u0142y tydzie\u0144 zawod\u00f3w specjalnie oddelegowani kucharze sporz\u0105dzaj\u0105 ponad 55 tys. litr\u00f3w niebieskawego wywaru.<\/p>\n
Nie od razu \u015bwi\u0119to zimy trwa\u0142o w Szwecji a\u017c kilka dni. Pocz\u0105tkowo mianem Vasaloppet okre\u015bla\u0142o si\u0119 jedynie g\u0142\u00f3wny bieg na 90 kilometr\u00f3w stylem klasycznym. W p\u00f3\u017aniejszych latach dok\u0142adano do programu nowe atrakcje \u2013 dzi\u015b do wyboru jest ich ca\u0142e mn\u00f3stwo \u0142\u0105cznie z maratonem… rowerowym. Zim\u0105 swoich si\u0142 spr\u00f3bowa\u0107 mog\u0105 panie w TjejVasan na 30 km, ci z poczuciem przynale\u017cno\u015bci dru\u017cynowej (StafettVasann), a tak\u017ce \u0142y\u017cwiarze i pasjonaci tradycyjnych maraton\u00f3w (oba na dystansie 45 km). W tygodniu organizatorzy otwieraj\u0105 te\u017c tras\u0119 w celach treningowo-rekreacyjnych.<\/p>\n
Rosn\u0105c\u0105 popularno\u015bci\u0105 cieszy si\u0119 formu\u0142a \u00d6ppet sp\u00e5r. Przez kilka weso\u0142ych dni przez p\u00f3\u0142noc kraju przewija si\u0119 nawet. 60 tys. narciarzy. Dla por\u00f3wnania, przy okazji Biegu Piast\u00f3w Jakuszyce odwiedza ich a\u017c 12 razy mniej. Niecz\u0119sto zdarza si\u0119 te\u017c, \u017ce tak d\u0142uga rywalizacja na dw\u00f3ch deskach przy\u0142\u0105czana zostaje do kalendarza Pucharu \u015awiata. Kilkana\u015bcie dni po zako\u0144czeniu w\u0142oskich igrzysk w 2006 roku, najlepsi narciarze i narciarki globu walczyli w okolicach Mory o Kryszta\u0142ow\u0105 Kul\u0119.<\/p>\n
Gdyby przezroczyst\u0105 statuetk\u0119 FIS rozdawano za najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 zwyci\u0119stw w Wazie, niekwestionowanym jej w\u0142a\u015bcicielem nale\u017ca\u0142oby og\u0142osi\u0107 z\u0142otego medalist\u0119 igrzysk w St. Moritz Nilsa Karlssona. Urodzony w mie\u015bcie-mecie legendarnego wy\u015bcigu narciarz a\u017c dziewi\u0119ciokrotnie witany by\u0142 przez jego mieszka\u0144c\u00f3w wiwatami i owacj\u0105 na stoj\u0105co. W latach 1945-51 jego konkurenci nie mieli do Szwecji po co przyje\u017cd\u017ca\u0107 \u2013 popularny \u201eMora-Nisse” siedem razy z rz\u0119du odbiera\u0142 od uroczych kranskullor triumfalny wieniec.<\/p>\n
Przyg\u00f3d, anegdot i opowie\u015bci z trasy Vasaloppet jest ca\u0142e mn\u00f3stwo. Wazy to przecie\u017c nie tylko oficjalne komunikaty, ale i wspomnienia setek tysi\u0119cy uczestnik\u00f3w, kt\u00f3rzy przez 90 ostatnich lat przewin\u0119li si\u0119 po szlaku z S\u00e4len do Mory. Je\u015bli zima dopisze, za dekad\u0119 Szwecja \u015bwi\u0119towa\u0107 b\u0119dzie setn\u0105 edycj\u0119. Wraz z ka\u017cd\u0105 kolejn\u0105 bogactwo i renoma wy\u015bcigu mo\u017ce ju\u017c tylko wzrasta\u0107.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Przez 90 lat budowania legendy Biegu Waz\u00f3w na jego trasach dzia\u0142y si\u0119 rzeczy r\u00f3\u017cne. Od Gustava Erikssona, przez Ernsta Alma, a\u017c po Johna Kristana Dahla narciarze tworzyli histori\u0119 godn\u0105 osobnej ksi\u0105\u017cki. Wszystkich historii opisa\u0107 nie spos\u00f3b, ale jest kilka takich, kt\u00f3re szczeg\u00f3lnie zas\u0142uguj\u0105 na uwag\u0119.<\/p>\n","protected":false},"author":9,"featured_media":5388,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_acf_changed":false,"footnotes":""},"categories":[6],"tags":[914,1029,540,1027,1028,804],"class_list":["post-845","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-narty-biegowe-imprezy","tag-914","tag-90-edycja","tag-bieg-wazow","tag-mora","tag-salen","tag-szwecja"],"acf":[],"yoast_head":"\n