Ratrak ze specjalnym zbiornikiem, posypujący trasę biegową solą? To nie żart. Coraz częściej sól wykorzystywana jest do przygotowania tras podczas najważniejszych imprez. Międzynarodowa Federacja Narciarska FIS opracowała nawet poradnik, jak solić trasy biegowe.
„Cała filozofia używania soli zaczęła się podczas zimowych igrzysk olimpijskich w Soczi w 2014 r. W konkurencjach zjazdowych sól wykorzystywana jest notorycznie od wielu lat, ale w biegach nie było takiej potrzeby” – mówi Zofia Kiełpińska, delegat techniczny FIS. Co prawda pierwsze próby solenia tras biegowych miały miejsce w 2001 r. w – nota bene – Salt Lake City, ale to właśnie w Soczi wysokie temperatury na plusie i duża wilgotność powietrza spowodowały, że FIS zdecydował się sięgnąć po tę dobrze znaną drogowcom białą broń. Tyle, że w zupełnie innym celu.
Żeby było fair
„Celem FIS oraz organizatorów mistrzostw i pucharów świata jest zapewnienie najlepszych możliwych warunków podczas zawodów. Jakość śniegu na trasie biegowej powinna zapewniać optymalne, uczciwe i bezpieczne warunki wszystkim startującym zawodnikom” – pisze John Aalberg w przygotowanym przez siebie poradniku. Chodzi m.in. o to, by zawodnicy, którzy startują jako pierwsi na jeszcze zmrożonym (a więc szybkim) śniegu, nie byli uprzywilejowani w stosunku do tych z późniejszymi numerami, którzy na trasę wyruszają, gdy słońce zamienia śnieg w wolną breję. Umiejętne posypanie takiej mokrej trasy solą sprawia, że śnieg znów twardnieje. Na koniec sezonu 2014/2015 FIS zapytał wszystkich zawodników startujących w pucharach świata, czy wolą, by trasy były sypane solą czy też jakość śniegu na trasie powinna zależeć wyłącznie od matki natury. Przeważająca większość (66%) odpowiedziała, że woli startować na twardej trasie, która wszystkim daje takie same szanse. Krótko po tym powstał wspomniany już poradnik, zbierający całą dotychczasową wiedzę o soleniu tras biegowych.
Co robi sól
Aby sól zadziałała w odpowiedni sposób, potrzebny jest mokry, a najlepiej bardzo mokry śnieg (zdarza się, że trasy są dodatkowo zraszane wodą). Choćby taki, jaki tworzy się, gdy przez kilka dni przez całą dobę temperatura otrzymuje się na plusie, w ciągu dnia w mocnym słońcu albo gdy pada tak nielubiany przez biegaczy deszcz. Ziarenko soli rozpuszcza się w wodzie zgromadzonej w śniegu, tworząc roztwór soli, który z kolei zaczyna roztapiać kryształki śniegu. Proces przechodzenia śniegu z formy stałej do płynnej wymaga energii (ciepła), która pobierana jest z otaczającego śniegu. W efekcie temperatura śniegu w głębszych warstwach spada i zaczyna on twardnieć. Po chwili (od kilkunastu do kilkudziesięciu minut), gdy roztwór soli wsiąka głębiej, kryształki na powierzchni zamarzają, tworząc twardą powierzchnię. W zależności od stopnia nasycenia śniegu wodą, na utwardzenie 1 m² szerokiej na 8 metrów trasy wystarczy od 5 do 10 g soli. „Jest wiele gatunków soli chemicznej, ale w Soczi najlepiej zadziałała zwykła sól kuchenna” – zdradza Zofia Kiełpińska. Trasy bywają też posypywane m.in. solą morską, himalajską, kamienną, a nawet… cukrem. Znaczenie ma również wielkość ziarenek, prognozowana pogoda (by nie zrobić na trasie lodowiska), sposób solenia i urządzenia wykorzystywane do przygotowania trasy.
Sprawdź ofertę popularnego sklepu z nartami biegowymi biegowkowy.pl.
Jeśli wierzyć twierdzeniom Norwegów z letniego centrum narciarskiego Sognefjellet, gdzie sól sypią na trasy już od 15 lat, wieloletnie używanie soli nie wpływa negatywnie na wegetację roślin. Jak wyglądały trasy w Soczi po igrzyskach – nie wiadomo.
Łucja Łukaszczyk
Dziennikarka, copywriterka i PR-owiec. Nie wyobraża sobie zimy bez biegówek i wędrówek na nartach backcountry. Od 2013 roku popularyzuje te zimowe aktywności w mediach podróżniczych i sportowych, a na nieistniejącej już stronie www.biegowkipodtatrami.pl opisywała trasy po polskiej i słowackiej stronie Tatr.
